Viski

Meşe Fıçılarda Olgunlaşan Tat

Viski kategorisinde, Mey|Diageo bünyesinde ülkemizde dağıtımını üstlendiğimiz uluslararası markalarımız olan harmanlanmış viskiler: Johnnie Walker, J&B, Dimple, Vat 69, Bell’s; Single malt viskiler: Singleton, Talisker, Lagavulin, Cardhu, Caol Ila, Glenkinchie, Mortlach ve Oban; Amerikan viskisi ise Bulleit Bourbon’dan oluşuyor.

Viski, adını eski Kelt dilinde "yaşam suyu" anlamına gelen "uisge beatha"dan (üske bea) alır. Yüksek kalitede %100 arpa (single malt viski için) ve farklı tahıllar (single grain viski için), doğal nehir ya da kaynak suyu ve bitki kömürü (peat) kullanılarak elde edilen alkolün bakır imbiklerde damıtılıp uzun yıllar “meşe fıçılarda” olgunlaştırılması sonucu elde edilir. Fıçılarda gerçekleşen olgunlaşma aşaması viskiye rengini, aromasını ve lezzetini katan en önemli süreçlerden biridir.

Üretildikleri bölgelerin viski üretim dokunuşları ve yıllandırma süreçlerine göre viskiler farklılık gösterir ve genellikle üretildikleri ülkelerin adıyla sınıflandırılır. İskoç “Scotch” viskisi, İrlanda “Irish” viskisi, Amerikan “Bourbon, Rye” viskisi, Kanada viskisi ve Japon viskisi en bilinen örneklerdir. İskoçya coğrafi açıdan viski üretimi için tüm özellikleri taşır ve 4 ana viski bölgesinden oluşur: Lowland, Highland, Speyside ve Islands. Bu bölgelerin coğrafi yapısı, iklim farklılıkları ve doğal flora özelliklerine göre hem damıtılan alkol hem de yıllanma süreçlerinde kazandıkları karakterler değişkenlik gösterir. İskoç viskisinin özelliklerinden bir diğeri ise su kaynakları bakımından zengin bir ülkede üretimin gerçekleşmesidir. Viskinin yapım aşamasındaki en önemli adımlarından biri olan doğal ve kaliteli kaynak sularına sahip olması çok sevilen ve beğenilen İskoç viskisinin sırlarından biridir.

Markalarımız

JOHNNIE WALKERJ&BDIMPLEVAT 69
BELL’STALISKERLAGAVULINCARDHU
CAOL ILATHE SINGLETON OF DUFFTOWNGLENKINCHIEOBAN
BULLEITBOURBONMORTLACHCLYNELISH

Viski Üretimi

​Fermantasyon

Fermantasyon, doğal olarak alkol üretme yöntemidir. Yüksek ısıyla elde edilmiş olan nişasta şekeri, daha düşük ısılara çekilir ve içine maya enzimi eklenir. Maya şekeri gördüğü zaman onu yemeye başlar ve ortaya yavaş yavaş ısı, karbondioksit ve alkol çıkmaya başlar. Viski üretiminde, fermantasyonda alkol elde edilmesi yaklaşık 40 saat kadar sürer.

​Maltlama

Maltlama, viski üretiminin ilk aşaması olarak adlandırılabilir. Çimlenme filizlendirme ve kurutma olarak tamamlanır. 

Maltlamayı sağlamak için çimlendirmek gerekir. Toplanan arpalar sulanır ve içindeki nişastanın yavaştan şekere dönüşür. Bu sayede fermantasyon için ihtiyaç olan şeker hazır olur.

Nişasta filizi büyütmek için harekete geçtiği zaman filizlenme işlemi biter. 

Maltlama için yaş arpalar bir odaya serilir, o odanın altında bazen doğal ısı kaynağı peat ısısı, elektrik veya herhangi bir ısı kaynağı kullanalar e arpalar kurutulur. Kuruyan arpalardaki bu çimlenme süreci sona erer ve fermantasyon yani alkol üretimi için hazır bir hale getirilir. 

Damıtma

Damıtma, fermantasyondan çıkmış olan yaklaşık 8-10 derecelik alkolün bakır kaplarda ya da büyük çelik kolonlarda yani hem geleneksel usülde hem de sürekli damıtma dediğimiz usülde alkol derecesinin yükseltilmesi işlemidir. 

İskoç viskileri iki defa damıtılırken, İrlanda da bu sayı üç olacaktır. Damıtma miktarı arttıkça, alkolün derecesi de yükselir.

Olgunlaşırma

​Olgunlaştırma döneminde viski içinde bulunduğu fıçıdan karakterlerini alır.  Viski için en önemli dönemlerden biridir çünkü içinde bulunduğu fıçı, meşenin ağaç cinsi karakteri veren özelliklerdendir. Damıtmadan çıkan, tamamen berrak renkte olan “new make spirit”  isimli alkol Amerikan veya Avrupa beyaz meşesinden yapılmış fıçıların içinde hedeflenen süre kadar kalır. 

İskoç viski kanunlarına göre minimum 3 yıl boyunca bekledikten sonra açılabilir. Ancak bu süreç genelde 10, 20, 30, 40 hatta 70 yıllık bir süreyi bulabilir. Tabi ki bu yıllanma süresince viski farklı renkler ve farklı tatlar alacaktır. 

Örnek vermek gerekirse İskoç’lar ağırlıklı olarak Amerikan burbon fıçıları ya da Amerikan çavdar viskisi fıçıları gene Güney Amerika’dan rom, Avrupa’dan konyak ve brendi fıçılarını kullanılır. 

  • Viskiye giriş
  • Viskinin ham maddeleri nelerdir? Viskinin 3 temel ham maddesi tahıl, su ve mayadan oluşur. Tahılı, nişastadan şeker ve şekeri ise alkole dönüştürmek için kullanılır. Arpa, buğday, çavdar, mısır ve yulaf single grain” isimli viskiyi yapmakta kullanırlar. Özellikle arpa, İskoç’ların en çok tercih ettiği tahıldır. Yüksek alkollü içkilerin büyük çoğunluğu sudan oluşur. Mesela, 40 derece alkollü bir içkinin geri kalan %60 ı su içermektedir. 
  • Baş damıtımcı kimdir? Viskide insanın rolü çok önemlidir. Viski bir ustalık işidir, çok büyük bir tecrübe ve ustalık ister. Viskilerin karakterlerini yaratmakta baş harmancıların görevidir.
  • Viski çeşitleri nelerdir? Viski çeşitleri üretildikleri ülkeye, üretim yöntemine ve kullanılan ham maddelerine göre farklılık gösterebilir. İskoç, Amerikan, İrlanda, Japon veya Kanada viskileri vardır ve bu türler kendi içlerinde de ayrılır. Örneğin; İskoçya’da %100 arpadan yapılan Single Malt, Bended Malt, Single Grain, Blended Grain ve Blended viskiler üretilir. Aynı zamanda İrlanda ve Japonya’da da aynı türler vardır. Amerika’da ise ağırlıklı olarak %51 minimum mısır kullanmak zorunda olan Bourbon ve Rye (çavdar) viskisi üretilir. Bazı viskiler %100 çavdardan yapılırken, bazı viskilerde buğday, mısır, yulaf gibi değişik tahıllar da kullanılabilir. Bunun haricinde geleneksel damıtma, yani bakır imbiklerde yapılan viskiler veya sürekli damıtma yani continuous distilling usülü ile yapılan viskiler olarak da ayırabiliriz.
  • Single malt nedir? “Single malt” tek bir damıtım evinde, tek bir tahılla ve geleneksel usulle üretilen viskilerin genel ismidir.​ 
  • Single Grain nedir? ​Single grain viskiler gene single malt viskiler gibi tek bir damıtım evinde üretilirler. Ancak damıtma yöntemleri değişiktir. 1820’lerde İrlandalı bir mucit olan Aeneas Coffey tarafından geliştirilen “sürekli damıtma” veya “Coffey stili damıtma” yöntemi ile yapılırlar ve her türlü tahıl kullanılabilir.​
  • Harman (Blendend) viski nedir? “Blended viski” farklı damıtım evlerinin viskilerinin karışımı için kullanılan bir tabirdir. İskoçya'da, belli bir miktar single grain ve belli bir miktar single malt viski bir araya getirilir ve ahenkle karıştırılırsa, blended maltlar ortaya çıkmış olabilir. Örnek olarak;vatted ya da pure malt adı verilen viskiler de vardır. Eğer pure malt ya da vatted tabiriyle karşılaşırsak, anlayalım ki sadece single malt viskiler bir araya gelmiştir. Aynı şekilde single grain viskilerin blendleri de bulunmaktadır.
  • İskoç Viskisi
  • İskoçya viski özellikleri nelerdir? ​İskoç viski bölgeleri temel olarak haritada 4 adet gösterilir. Bunlar Lowland, Highland, Speyside ve adalar. Speyside bazı haritalarda Highland bölgesinin içinde gösterilirken, Highland’i de 4 bölgeye, yani kuzey, güney, doğu ve batı diye ayırmak mümkündür.​
  • Lowland viski özellikleri nelerdir? Lowland, İskoçya’nın en ılıman bölgesidir. Genellikle arpa tarlaları, çiçekler ve yemyeşil ovalar bu bölgededir. Doğal olarak, bölgenin iklimsel kokuları ve karakteri, akan nehirlerin yumuşaklığı bu bölge suyunun özelliklerini de şekillendirir. Çok fazla damıtım evi olmasa da, Lowland bölgesinin viskileri çok yüksek miktarlarda üretilen ve narin viskiler olarak adlandırılabilir.​
  • Highland viskilerin özellikleri nedir? Highland, coğrafi büyüklüğü sebebiyle bazen tek başına bir viski bölgesi olarak adlandırılsa da genelde ayrıntıya inince dörde bölmek daha mantıklı olacaktır. Özellikle kuzey, güney, doğu ve batı Highland viskileri birbirinden farklı karakterler taşırlar. Yüksek rakımlı tepelerin ve dağların olduğu bir bölge olduğu için kuzey Highland’deki viskiler genelde buzul suları ile soğuk ortamlarda yapılmaktadır. Bu da viskilere bambaşka bir karakter kazandırır. Bunun haricinde batı Highland’de denize yakın olan damıtım evlerinin viskileri iyodik ve hafif tuzlu olurken, doğu Highland tarafındaki viskiler daha yeşil, daha orman ve çiçeksi bölgelerde olduğu için gene bu karakterleri taşıyan viskilerin üretildiği bölge olarak adlandırılabilir.
  • Speyside viskilerin özellikleri nelerdir? Speyside, Highland bölgesinin içinde bulunan ve İskoç viskisinin ilk olarak üretildiği bölge olarak adlandırılır. Bu bölgenin en büyük özelliği, nehirler bölgesi olmasıdır. Aynı zamanda bölge adını İskoçya’nın en büyük ve en hızlı akan nehri “Spey”den almaktadır. İskoç damıtım evlerinin neredeyse yarısı bu bölgede bulunur ve üretimde bu bölgenin sularını kullanırlar. İskoçya’da adalara göre daha az isli hatta bazen hiç is notları taşımayan dengeli, meyvemsi viskiler bu bölgenin karakterini taşırlar. Aynı zamanda tatlı şarap fıçılarının kullanımı da Speyside bölgesi damıtım evlerinin tercihlerindendir.​
  • Islay ve ada viskilerin özellikleri nelerdir? ​İskoçya’nın batısında bulunan Islay, ya da kuzeydeki Skye gibi veya iyice kuzeyde bulunan Orkney adası gibi farklı adalarda da İskoç viski damıtım evleri bulunmaktadır. Özellikle Islay ve Skye adasındaki damıtım evlerinin karakteri yoğun isli, füme notlar taşıyan ve iyotsu, hafif tuzlu viskiler olarak adlandırılabilir. Bunun dışındaki adalarda yapılan viskilerin içinde; gene isli olanların yanında deniz notları taşıyan iyotsu viskiler varken, bir çoğunda da hala eski geleneksel usülde viskiler ön plana çıkmaktadır.